عكاسباشي، ميرزا حسن (1274 (يا 1272) – 1336ق/ 1858-1918م).
از نخستين عكاسان خطة فارس كه عكس‌هاي بسياري از وي به يادگار مانده است. ميرزا حسن در جواني به همراه پدرش براي تجارت به بوشهر رفت. پس از چندي راهي بحرين شد. در بحرين توسط يكي از كارمندان انگليسي ادارة پست‌خانه با فن عكاسي آشنا شد و به عنوان دستيار وي مشغول به كار شد.
پس از چهار سال به بمبئي رفت، هم‌زمان با تدريس زبان فارسي به پارسيان مقيم هند، زبان‌هاي انگليسي و هندي را نيز فرا گرفت و دانش عكاسي خود را به كمك عكاسي انگليسي در شهر پونا [1]كامل‌تر كرد. پس از 12 سال سكونت در بمبئي به كار عكاسي پرداخت و عكاسي را وسيلة معاش خود قرار مي‌دهد . 8 سال آخر اقامت 20 سالة او در هند به عكسبرداري از مناظر و بناهاي تاريخي آن ديار مي‌گذرد و سپس به ايران باز مي‌گردد. در 1312ق/ 1894م در بندر بوشهر اولين عكاسخانه را داير مي‌كند. وي در سفربه عتبات عاليات عكس‌هايي از بقاع متبركه تهيه كرده، و به بوشهر باز مي‌گردد. وي همچنين نخستين عكاسخانة كازرون را داير كرد. در اواخر 1314ق/ 1896م به شيراز مي‌رود و عكس‌هاي بسياري از رجال وقت، شعرا و مراسم و اماكن گوناگون تاريخي و مذهبي تهيه مي‌كند و پس از يك‌سال به بوشهر باز مي‌گردد. در 1316ق/ 1898م دوباره به شيراز باز مي‌گردد و تا آخر عمر ساكن اين شهر مي‌شود. در شيراز عكاسخانه‌اي داير مي‌كند كه محل رفت و آمد بزرگان، شعرا و دانشمندان هم عصرش مي‌شود. وي علاوه بر چيرگي در فن عكاسي، به مطالعه و تحقيق در علوم و فنون ديگر نيز پرداخته و يكي از اولين كتاب‌هاي دستور زبان فارسي را به نام قانون سخن نوشته است. ميرزا حسن عكاسباشي داراي خطي خوش در نستعليق و نسخ و نيز ذوقي در سرودن شعر بوده است.1
مآخذ:
