در سال 1381، معاونت پژوهشي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي به رياست آقاي عباس نبوي، معاون وقت، پيشنهاد انجام پژوهش‌هايي را در قالب دانشنامه طرح كردند، كه در ابتدا تاليف و تدوين دانشنامه‌هايي با موضوعات زنان، جوانان، انقلاب اسلامي و ايران مطرح شد.
نظر به رياست مرحوم دكتر كيومرث اميري به عنوان رئيس مركز مطالعات فرهنگي بين‌المللي و نيز مطالعات و تحقيقات و علاقه ويژه ايشان در زمينه ايران‌شناسي طرح اوليه دانشنامه ايران آغاز شد.
بر اساس اين طرح كميته‌اي از محققان و صاحب‌نظران دانشنامه‌نويسي و مراكز مسئول در تاليف دائره‌المعارف‌ها گرد هم آمدند و پس از جلسات متعدد علمي و مشورتي با اساتيد خبره جامعه علمي ايران همچون آقاي دكتر فتح‌الله مجتبايي، آقاي دكتر سيد مصطفي محقق داماد، آقاي دكتر علي بلوكباشي، آقاي دكتر ناصر تكميل همايون، آقاي حسن انوشه و .... بنيان دانشنامه ايران زمین گذارده شد.
نتيجه اين جلسات كارشناسي و مشورتي، به تهيه دانشنامه‌اي يك جلدي با موضوعات ادبيات، اديان، ارتباطات، اقتصاد، پيشه و پيشه‌وران، پوشاك، تاريخ و باستان‌شناسي، تئاتر، جغرافيا، خوراك، زبان‌شناسي، سينما، عرفان، فلسفه و كلام، عكاسي، علوم اسلامي و حقوق فقهي ، علوم سياسي، علوم و فنون، مردم‌شناسي، مطبوعات، معماري و شهرسازي، موسيقي، نقاشي و ورزش انجامید.
دانشنامه ايران زمین:
دانشنامه ايران زمین مرجعي عمومي است كه مقالات آن پاسخگوی افکار عمومی و نیازهای اجتماعی و فرهنگی مراجعه‌كنندگان است؛ مخاطبان دانشنامه را استادان زبان و ادب فارسي و استادان حوزه‌هاي مطالعاتي ديگر مانند استادان تاريخ ايران، هنرهاي ايران، تشيع، انديشه سياسي در ايران، اقتصاد و اقوام و زبان‌هاي ايراني؛ دانشجويان ايراني و غيرايراني در اين رشتهها و نسل دوم و سوم ايرانيان خارج از كشور و خبرنگاران خارجي و گروه‌هاي اجتماعي، كه مخاطبان بالفعل دانشنامه خواهند بود، تشكيل ميدهند. بديهي است دانشجويان و استادان دانشگاهها، سياستمداران و ساير اقشار و گروه‌هاي اجتماعي هم كه به سرزمين، جامعه، تاريخ، تمدن و فرهنگ ايران علاقهمندند، در زمره مخاطبان دانشنامه خواهند بود.
از این رو، اين دانشنامه با دانشنامه‌های تخصصی در زمينه ادیان، تصوف و مردم‌شناسی متفاوت است. مدخل‌های دانشنامه به گونه‌ای انتخاب شده‌اند تا همه موضوعات مربوط به حوزه‌هاي گوناگون را به صورتي فهم‌پذیر و ساده و روان در دسترس خوانندگان بگذارد.
مدخل‌يابي:
در سال 1382 پس از تصويب اوليه طرح دانشنامه و انتخاب اساتيدي در هر موضوع به عنوان مديرگروه، فرآيند انتخاب مدخل‌ها از كتاب‌هاي معتبر و مراجع و مستندات دست اول آغاز شد. برای انتخاب مدخل‌های هر یک از گروه‌های 23 گانه دانشنامه ایران، ملاحظاتی در نظر گرفته شده است كه از جمله اين ملاحظات مي‌توان به پیشینه تاریخی و اهمیت علمی و فرهنگي و اجتماعي و دانشگاهی حوزه‌هاي علمي اشاره كرد. به عنوان مثال گروه‌هایی همچون ادبیات، تاریخ، جغرافیا، حقوق و علوم فقهی با توجه به پیشینه تاریخی آنها در ايران مدخل‌های بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند و حوزه‌هایی چون عکاسی و سینما که سابقه فعالیت کوتاه‌تری دارند مدخل‌های کمتری را با اولویت‌های پایین‌تر در برگرفته‌اند. با توجه به این مهم، مدخل‌ها براساس چارچوب کلی دانشنامه و حجم کلی صفحات آن، نیاز مخاطبان دانشنامه، به‌ويژه در خارج از کشور، و بر مبناي مراجع عمومي و دائره‌المعارف‌هاي موجود، و نظرات مدیران علمي گروه‌ها و نظر شورای علمی دانشنامه انتخاب شده‌اند.
تعدادی از مدخل‌ها به دليل گستردگی موضوع و یا دامنة وسیع فعالیت اشخاص، در دو و يا سه گروه انجام شده است. به عنوان نمونه مدخل ملك‌الشعراي بهار در 2 گروه ديده شد. يكي به عنوان شاعر و اديب در گروه ادبيات و ديگري به عنوان روزنامه‌نگار و موسس روزنامه نوبهار در گروه مطبوعات و يا مدخل اربعين، كه در گروه علوم فقهي و حقوق اسلامی و گروه مردم‌شناسي بدان پرداخته شده است و ....
اعضاي دانشنامه ايران زمین
زير نظر: آقاي دكتر كيومرث اميري
دبير علمي دانشنامه ايران زمین: آقاي دكتر علي بلوكباشي
دبير اجرايي دانشنامه ايران زمین: سرکار خانم فاطمه اسماعيلي
مديران گروه‌هاي مطالعاتي به ترتيب حروف الفبا
| رديف | نام و نام خانوادگي | گروه مطالعاتي |
| 1. | دكتر ابوالقاسم رادفر | ادبيات |
| 2. | دكتر مسعود جلالي‌مقدم | اديان |
| 3. | نرگس نشاط | ارتباطات |
| 4. | ----- | اقتصاد |
| 5. | دكتر محمدرضا چيت‌ساز | پوشاك |
| 6. | ------- | پيشه و پيشه‌وران |
| 7. | دكتر ناصر تكميل‌همايون | تاريخ و باستان‌شناسي |
| 8. | دكتر محمود عزيزي | تئاتر |
| 9. | دكتر غلامحسين تكميل‌همايون | جغرافيا |
| 10. | پرفسور سيد حسن امين | علوم فقهی و حقوق اسلامی |
| 11. | دكتر علي بلوكباشي | خوراك |
| 12. | يحيي مدرسي | زبان‌شناسي |
| 13. | عباس بهارلو | سينما |
| 14. | دكتر اصغر دادبه | عرفان، فلسفه كلام |
| 15. | محمدرضا طهماسب‌پور | عكاسي |
| 16. | دكتر محمود عبدالله‌زاده | علوم سياسي |
| 17. | يونس كرامتي | علوم و فنون |
| 18. | دكتر علي بلوكباشي | مردم‌شناسي |
| 19. | سيدعلي آل‌داود | مطبوعات |
| 20. | غلامحسين معماريان | معماري و شهرسازي |
| 21. | محمدرضا درويشي | موسيقي |
| 22. | ------ | نقاشي |
| 23. | ------ | ورزش |
· لازم به ذكر است، به دليل فقدان مدير مناسب در موضوعات اقتصاد، پيشه و پيشه‌وران، نقاشي، و ورزش، تاکنون قراردادي منعقد نشده و از اين رو، تاكنون مقاله‌اي در موضوعات فوق تاليف نشده است كه در آينده نزديك تاليف خواهند شد.
· سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران پیرو تفاهم‌نامه همکاری با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سال ۱۳۹۶، پس از فراهم نمودن بسترهای نرم‌افزاری و راه‌اندازی سایت، از اوایل آذرماه 1396 بارگذاری فایل 1900 مقاله آماده را تا پایان همین سال انجام داد و نسخه الکترونیکی آن جهت استفاده کاربران در دهم اسفند رونمایی گردید. از اوایل سال 1397 کنترل و رفع نواقص مقالات بارگذاری شده شروع شده است. در گام بعدی ابتدا بیش از ۳۵۰ مدخل جدید تألیف و به محتوای الکترونیکی افزوده خواهد شد و سپس اقدامات لازم برای چاپ دانشنامه انجام خواهد شد.
· جستجوی اطلاعات و گزارش‌گیری از محتوای این سامانه، از راه‌های مختلفی مانند عنوان مقالات، نام نویسندگان و موضوعات پژوهشی قابل انجام است.
