ابرامی، هوشنگ

 

بازگشت به فهرست مقالات الف

ابرامي، هوشنگ. کتابدار و استاد رشته کتابداری در نخستین سال­های آموزش دانشگاهی کتابداری در ایران بود. وی در سال 1313در تهران در خانواده‌اي کلیمی به­دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در تهران به پایان رساند و در 1335 از دانشگاه تهران در رشته اقتصاد درجه کارشناسی دریافت کرد. وی در 1337 در انتشارات فرانکلین ويراستار كتاب‌هاي درسي تاريخ شد[1]. دو سال بعد در بخش تحقيقات اقتصادي بانك مرکزی ایران به استخدام درآمد.

 ابرامي همزمان با كار در بانك مركزي، در مؤسسة مطالعات و تحقيقات علوم اجتماعي دانشگاه تهران به تحصيل پرداخت و درجه كارشناسي ارشد خود را در سال1342 از آنجا دریافت کرد. در همین سال‌ها به خاطر دلبستگی به تاریخ معاصر، نخستین کتابش را با عنوان ستارخان: سردار ملی تالیف کرد.

وی در 1343 با استفاده از بورس تحصيلي بانك مركزي، براي ادامه تحصيل راهي آمريكا شد، دو سال بعد درجه کارشناسی ارشد كتابداري خود را از دانشگاه پیتسبورگ دریافت کرد و به ايران بازگشت (1345) و كار خود را در كتابخانه بانك مركزي از سر گرفت. به دنبال تأسیس دورة كارشناسي ارشد كتابداري در دانشگاه تهران، وی در آن به تدریس پرداخت.

ابرامي در سال بعد (1346) با استفاده از بورس تحصيلي دانشگاه شيراز به آمريكا رفت و دكتراي خود را در همان دانشگاه پیتسبورگ با نگارش پايان­نامه‌اي درباره نمايه­سازي زنجيره‌اي

رانگاناتان و انطباق آن با زبان فارسي به پایان رساند و در 1350 به ايران بازگشت. پايان­نامه او را دانشگاه تهران با عنوان اصول تدوین سرعنوانهای موضوعی در نوشته‌های زبان فارسی (1352) منتشر و جايزه كتاب سال را نصيب وی كرد.

 ابرامی منشأ ابتکارات متعددی در پیشبرد کتابداري ايران بود.ه است، از جمله در سال­های خدمت در بانک مرکزی ایران (1340- 1346) كتابخانه تخصصي بانكداري و اقتصاد (از نخستین کتابخانه‌های تخصصی ایران) را راه انداخت که با استانداردهای حرفه­ای تأسیس شده است. انتشار سالانة فهرست موضوعي مقالات اقتصادي، دیگر ابتکار به یاد ماندنی او در آن بانک بود. در 1353 بر پایه طرح ابرامی، دانشگاه شیراز دومین دانشگاه ایران شد که دوره كارشناسي ارشد كتابداري را در آن راه­اندازی شد. از ابرامی در سال 1355 برای راه­اندازی کتابخانه و مرکز اسناد موسسة برنامه­ریزی ایران (وابسته به سازمان برنامه و بودجه) دعوت به همكاري شد. او از شیراز به تهران آمد و کار تدوین اصطلاح­نامة سازمان همكاري و توسعة اقتصادي (او ائي سي دي)[2] را به پایان برد. این اثر جز در چند نسخه هیچگاه منتشر نشد. موسسة برنامه­ریزی ایران بعد از انقلاب اسلامی منحل شد و ابرامي ايران را به مقصد آمريكا ترك كرد.

 در آمريكا ابرامي نتوانست شغل دانشگاهی یا پژوهشی به­دست آورد. به­ناچار، پس از گذراندن یک دوره آموزشی، به كار حسابداري پرداخت (1). وی در سال‌های بعد، به يهودپژوهي از ديدگاه تاريخي و اجتماعي پرداخت؛ در سال 1995 بنياد حبیب لوي را تأسيس و اثر وی با عنوان <تاريخ جامع يهوديان ايران>[3] را ويرايش و خلاصه­ای از آن را نیز منتشر كرد. او همچنين كتاب­هاي <خاك خوب خدا>، <در جستجوي حقيقت>، و< قهرمانان تورات> را منتشر كرد. كتاب ديگر او در اين ايام <يهوديت اصيل و يهوديت اسير> است كه به زبان فارسي و انگليسي در آمريكا منتشر شد. علاوه بر اين، تعدادي مقاله نيز از ابرامي در سال‌های اقامت وی در آمریکا انتشار يافت.

 مهمترين آثار ابرامي، در كتابداري و اطلاع­رساني، اصول تدوين سرعنوانهای موضوعي در نوشته‌هاي زبان فارسي (1352)، ترجمه کتاب اصول فهرستنويسي و طبقه­بندي (1351) از مارگارت مان، شناختي از دانش­شناسي (علوم كتابداري و دانش­شناسي) (1356) و ترجمه کتاب جنبه‌هاي نظري علم كتابداري (1358) از پيرس باتلر[4] است. از او تعدادي مقاله در نشريه انجمن كتابداران ايران، مانند دانشنامه ايرانيكا[5] و دانشنامه علوم كتابداري و اطلاع­رساني منتشر شده است. در ميان آنها كتاب شناختي از دانش­شناسي بیشتر شناخته شده است. در اين كتاب نويسنده با نگاهي نو به معرفي و بررسي دانش كتابداري مي‌پردازد و خواننده را با نظريه‌های جديد آشنا مي‌كند. ابرامي خود دربارة كارها و آثارش گفته است فقط سه چیز برايش مهم است: ستارخان، شناختي از دانش­شناسي و آموزش كتابداري در دانشگاه شيراز (2).

او با نگارش شناختی از دانش­شناختی دریچه‌ای به روی دانشجویان کتابداری در ایران گشود و راه را برای اندیشه‌های تازه در کتابداری هموار کرد. همچنین با تأسیس دورۀ آموزش کتابداری در دانشگاه شیراز و راه­اندازی مؤسسه برنامه­ریزی ایران نشان داد که مدیر توانایی است. ابرامی خود در بارة کارها و آثارش گفته است که سه کارش را از همه مهمتر می‌داند: کتاب ستارخان، کتاب شناختی از دانش شناسی و راه‌اندازی دوره آموزش کتابداری در دانشگاه شیراز (2).

آرزوی ابرامی بازگشت به ایران و کار در یکی از دانشگاه‌های تهران یا شیراز بود. اما این آرزو به واقعیت نپیوست. وی در هفتم آذر 1382 به سبب سکتة قلبی درگذشت.

مآخذ:

1) حیدری نژاد، جلال."انتشار نامۀ هوشنگ ابرامی به پوری سلطانی پس از چهل و دوسال". عطف (مهر 1389).http://www2.atfmag.info/1389/07/13/ebrami-soltani (بازیابی: 16بهمن 1394). 2)حیاتی، زهیر. "هوشنگ ابرامی وکتابداری نوین ایران." فصلنامه کتاب، 49 (بهار 1381): 84-93.